Kwartalnik ZARZĄDZANIE PUBLICZNE

Polubić nowoczesność. Esej przeciw krytyce antysystemowej
To fall for modernity. An essay against the anti-systemic critique

do pobrania/download PDF

Agata Bielik-Robson
Polska Akademia Nauk/University of Nottingham
Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej/Faculty of Arts
Plac Defilad 1 Skrytka Pocztowa 24, 00-901 Warszawa, Polska
Room B4 Humanities Building, University Park, Nottingham, NG7 2RD, UK
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI 10.7366/1898352932910


SŁOWA KLUCZOWE

nowoczesność, antymodernizm, życie, witalizm, mesjanizm polityczny, emancypacja

KEYWORDS

modernity, anti-modernism, life, vitalism, political messianism, emancipation

STRESZCZENIE

Esej ten jest próbą krytyki tak zwanej “krytyki antysystemowej”, wystosowaną z pozycji afirmacji nowoczesności jako epoki, która postawiła na prymat życia nad myśleniem. Odwołując się do koncepcji Marshalla Bermana, zwanej tu „witalistycznym marksizmem”, esej podkreśla unikatową i odrębną rolę pojęcia życia w modernitas, które przeciwstawia się wszelkim apriorycznym i odgórnym projektom intelektualnym. Zdumiewająca zgodność myśli prawicowej i lewicowej w odniesieniu do nowoczesności wynika jego zdaniem stąd, że wszyscy ci myśliciele są właśnie nade wszystko myślicielami, wciąż jeszcze wyznającymi stary, przednowoczesny, Platoński prymat myślenia nad życiem. W swej części konstruktywnej natomiast esej ten przedstawia nowoczesną ideę „życia obiecanego”, które mogłoby stać się natchnieniem nowego typu myślicieli, lojalnych wobec projektu nowoczesności.

ABSTRACT

This essay constitutes an attempt to criticize the so-called anti-systemic critique from the positions which strongly affirm modernity as an epoch based on the primacy of life over thinking. By referring to the ideas of Marshall Bermann which he called “Marxist Vitalism”, this essay emphasizes a unique and innovative role of the concept of life in modernity as opposed to any apriorical and preestablished intellectual project. The seemingly astonishing harmony between the Left and Right variants of “anti-modernism” consists precisely in the fact that all those thinkers who criticize modernity are most of all thinkers who naturally assume the old, premodern, essentially Platonic primacy of thinking over life. In its constructive part, the essay presents the modern idea of a “promised life” which it links to political messianism; it expresses an optimistic belief that it can become a new inspiration for the thinkers to come who will accept the specificity of modernitas and learn how to be loyal to its premises.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Adorno T.W., Horkheimer M. (1997). Dialektyka oświecenia (przekł. M. Łukasiewicz). Warszawa: IFIS PAN.
  2. Agamben G. (2008). Homo sacer (przekł. S. Królak). Warszawa: Sic.
  3. Arendt H. (2002). Wola (przekł. R. Piłat). Warszawa: Czytelnik.
  4. Badiou A. (2009). Etyka (przekł. J. Kutyła). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  5. Berman M. (2006). Wszystko, co stałe, rozpływa się w powietrzu: rzecz o doświadczeniu nowoczesności (przekł. M. Szuster; przedmowa A. Bielik-Robson). Kraków: Universitas.
  6. Berman M. (2012). Przygody z marksizmem (przekł. S. Szymański). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  7. Bielik-Robson A. (2011). The Saving Lie. Harold Bloom and Deconstru. Bielik-Robson A. (2014). Jewish Cryptotheologies of Late Modernity. Philosophical Marranos. Londyn: Routledge.
  8. Foucault M. (1993). Nadzorować i karać (przekł. T. Komendant). Warszawa: Aletheia.
  9. Heidegger M. (1950). „Wozu Dichter?”, w: M. Hei degger, Holzwege. Frankfurt am Main: Vittorio Klostermann.
  10. Kant I. (1995). „Co to jest oświecenie?” (przekł. A. Landman), w: I. Kant, Przypuszczalny początek ludzkiej historii i inne pisma historiograficzne. Toruń: Comer.
  11. Mouffe Ch., Laclau E. (2007). Hegemonia i strategia socjalistyczna (przekł. S. Królak, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
  12. Schmitt C. (2012). Teologia polityczna (przekł. M. Ci chocki). Warszawa: Aletheia.
  13. Schopenhauer A. (2013). Świat jako wola i przedstawienie (przekł. J. Garewicz). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  14. Sloterdijk P. (2008). Regeln für den Menschenpark. Ein Antwortschreiben zu Heideggers Brief über den Humanismus. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
  15. Taubes J. (2003). The Political Theology of Paul (przekł. D. Holänder). Stanford: Stanford University Press.
  16. Žižek S. (2006a). Kukła i karzeł. Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa (przekł. M. Kropiwnicki). Wrocław: Branta.
  17. Žižek S. (2006b). Rewolucja u bram. Pisma Lenina z roku 1917 (przekł. J Kutyła). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Bielik–Robson A. (2014), Polubić nowoczesność. Esej przeciw krytyce antysystemowej, Zarządzanie Publiczne nr 3 (29), s. 107-114.
 

 

Back to Top

© Kwartalnik ZARZĄDZANIE PUBLICZNE 2025