Kwartalnik ZARZĄDZANIE PUBLICZNE

Podwyższanie wieku emerytalnego w Polsce przy użyciu instrumentów dobrego rządzenia
Raising statutory pension age in Poland using good governance methods

do pobrania/download PDF

Marek Benio
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie / Cracow University of Economics
Katedra Gospodarki i Administracji Publicznej
ul. Rakowicka 27, 31-510 Kraków, Polska
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI 10.7366/1898352912705


SŁOWA KLUCZOWE

ustawowy wiek emerytalny, ubezpieczenia społeczne, starzenie się ludności, dobre rządzenie, interaktywne metody rządzenia

KEYWORDS

statutory pension age, social security, ageing of population, good governance, interactive governance methods

STRESZCZENIE

Negatywne efekty dobrze zdiagnozowanej w literaturze tendencji starzenia się ludności są w wielu krajach europejskich łagodzone przez stopniowe podnoszenie minimalnego ustawowego wieku emerytalnego. Taka reforma jest jednak zawsze społecznie niepopularna. Wymaga dialogu partnerów społecznych, debaty politycznej, badania opinii publicznej i stosowania innych narzędzi interaktywnego rządzenia. Hipoteza, że stosowanie interaktywnych metod rządzenia w procesie legislacyjnym oraz w kształtowaniu polityki społecznej w ogólności prowadzi do zwiększenia akceptacji społecznej niepopularnych reform, została przetestowana na ustawodawstwie podwyższającym wiek emerytalny w Polsce. Wnioski wykraczają poza zagadnienia związane z systemem zabezpieczenia społecznego. Podwyższenie ustawowego wieku emerytalnego jest tylko środkiem do wydłużenia okresu aktywności zawodowej. Ma prowadzić do opóźnienia rzeczywistego wieku emerytalnego. W artykule podano w wątpliwość sprawczą rolę prawa w realizowaniu celów polityki społecznej. Ustawa przestaje być najskuteczniejszym środkiem osiągania celów polityki społecznej. Jako narzędzia skuteczne zaproponowano popularyzację i rozwój „srebrnej gospodarki” oraz aktywne zarządzanie wiekiem w przedsiębiorstwach. Narzędzia dobrego rządzenia, inne niż stanowienie prawa, mogą skuteczniej prowadzić do indemnifikacji społecznej na starość oraz stabilności systemu emerytalnego.

ABSTRACT

In many European countries, the well-diagnosed population ageing tendency leads to gradual raising of the minimum statutory pension age. Such a reform is socially unpopular and requires social partners’ dialogue, political debate, public opinion surveys, and other participatory governance measures. We assume that if more interactive instruments were used in the legislative process and in shaping social policy in general, people would more easily accept otherwise unpopular reforms. The hypothesis is tested on the case of the legislature raising minimum statutory pension age in Poland. Th e conclusions go beyond the social security system. Raising statutory pension age is only a means to lengthen the economic activity period by postponing real labour exit age. From that point of view, in the paper, the lawmaking process is questioned as the most powerful tool to achieve social policy outcomes. We suggest the development of silver economy and active-age management on a micro scale should be complementary good governance tools leading to social inclusion in the old age, and to sustainability of the pension system.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Boni M. (red.) (2009). Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
  2. Cappelli P., Novelli B. (2010). Managing the Older Worker: How to Prepare for the New Organizational Order. Boston: Harvard Business Press.
  3. Davies J.S. (2011). Challenging Governance Theory. From Networks to Hegemony. Bristol: The Policy Press.
  4. Gerontology Research Group (2014). Table E – Number of Living Supercentenarians, www.grg.org/Adams/E.HTM [dostęp 25.07.2014].
  5. Góra M. (2003). System emerytalny. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
  6. Hausner J. (2008). Zarządzanie publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  7. Hodgson G. (2012). From Pleasure Machines to Moral Communities: An Evolutionary Economics without Homo Economics. Chicago-London: University Chicago Press.
  8. Izdebski H. (2008). „Od administracji publicznej do public governance”, Zarządzanie Publiczne, nr 1.
  9. Jessop B. (2003). „Governance and meta-governance: On reflexivity, requisite variety and requisite irony”, w: H.P. Bang (red.), Governance as Social and Political Communication. Manchester-New York: Manchester University Press.
  10. Jędrasik-Jankowska I. (2001). Ubezpieczenia emerytalne. Trzy filary. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  11. Jędrasik-Jankowska I. (2007). Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Lexis Nexis.
  12. Jończyk J. (2006). Prawo zabezpieczenia społecznego. Warszawa: Zakamycze.
  13. Kiełkowska M. (red.) (2013). „Rynek pracy wobec zmian demograficznych”, Zeszyty Demograficzne, t. 1. Warszawa: Instytut Obywatelski.
  14. Mazur S. (red.) (2011). Państwo integrujące zasoby – potencjał rozwojowy a jakość regulacji publicznych. Kraków: Małopolska Szkoła Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
  15. Muszalski W. (2007). Ubezpieczenie społeczne. Podręcznik akademicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  16. Schumpeter J. (2011). „Age shall not wither them”, The Economist, 7 kwietnia.
  17. Torfing J., Peters B.G., Pierre J., Sorensen E. (2012). Interactive Governance. Advancing the Paradigm. Oxford-New York: Oxford University Press.
  18. Wybrane źródła prawa oraz wyroki sądów:
    Konwencja nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy z 4 czerwca 1952 r. dotycząca minimalnych norm zabezpieczenia społecznego (tekst ujednolicony dostępny na stornie www.mop.pl).
    Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 z późn. zm.
    Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.
    Ustawa z dnia 11 maja 2012 roku o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2012 r. Nr 107, poz. 637.
    Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 maja 2014, sygn. akt K43/12 (dostępny na stronie http://trybunal.gov.pl/s/k-4312).

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Benio M. (2014), Podwyższanie wieku emerytalnego w Polsce przy użyciu instrumentów dobrego rządzenia, Zarządzanie Publiczne nr 1 (27), s. 65-76.
 

 

Back to Top

© Kwartalnik ZARZĄDZANIE PUBLICZNE 2025