Kwartalnik ZARZĄDZANIE PUBLICZNE

Innowacjonizm jako legitymizacja. Dyskursy innowacji, gospodarki opartej na wiedzy, społeczeństwa informacyjnego i pokrewne w perspektywie krytycznej
Innovationism as legitimization. A critical perspective on discourses of innovation, knowledge-based economy, information society and others

do pobrania/download PDF

Tomasz Zarycki
Uniwersytet Warszawski / University of Warsaw
Instytut Studiów Społecznych
Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa, Polska
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

DOI 10.7366/1898352912702


SŁOWA KLUCZOWE

gospodarka oparta na wiedzy, gospodarka innowacyjna, społeczeństwo informacyjne, krytyczna analiza dyskursu, teoria systemu światowego, ideologia dominująca

KEYWORDS

knowledge-based/knowledge-driven economy, innovative economy or information society, critical discourse analysis, word-system theory, dominant ideology

STRESZCZENIE

Artykuł przedstawia analizę genezy i funkcji szerokiego spektrum dyskursów modernizacyjnych odnoszących się do takich pojęć, jak „gospodarka oparta na wiedzy/gospodarka napędzana wiedzą”, „gospodarka innowacyjna” czy też „społeczeństwo informacyjne/innowacyjne”. Odwołując się do metod krytycznej analizy dyskursu, pokazuje podstawowe mechanizmy legitymizacji nierówności społecznych i reprodukcji hierarchii we współczesnym świecie przy użyciu wspomnianych dyskursów nazywanych tu – ze względu na silny komponent wizji zmian społeczno-kulturowych – „dyskursami nowego społeczeństwa”. W artykule szczególnie podkreślono rolę omawianych dyskursów w legitymizowaniu zależności krajów peryferyjnych i półperyferyjnych w rozumieniu teorii systemu światowego Wallersteina.

ABSTRACT

The paper presents an analysis of the genesis and functions of a wide range of modernization discourses on knowledge-based/knowledge-driven economy, innovative economy, or information society. Relying on the methods of critical discourse analysis (of what we call “discourses of the new society”, given their strong component of the vision of socio-cultural changes), it shows the basic mechanisms of legitimization of social inequalities and reproduction of hierarchies in the contemporary world. The paper uses the Wallerstein notions of the world system theory to focus on the role of the discourses in legitimization of the dependence of the peripheral and semi-peripheral countries.

LITERATURA / REFERENCES

  1. Agnew J.A. (2005). Hegemony. The New Shape of Global Power. Philadelphia: Temple University Press.
  2. Alexander J.C., Smith P. (1996). „Social science and salvation: Risk society as mythical discourse”, Zeitschrift Fur Soziologie, t. 25, nr 4, s. 251-262.
  3. Balcerowicz E. (1990). Przetarg planistyczny: mechanizm i skutki społeczno-gospodarcze. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
  4. Bauman Z. (1995). Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  5. Beck U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności (przekł. S. Cieśla). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  6. Boltanski L., Chiapello E. (2005). The New Spirit of Capitalism. London-New York: Verso.
  7. Bourdieu P. (2006). Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia (przekł. P. Biłos). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
  8. Bourdieu P. (2009). Rozum praktyczny. O teorii działania (przekł. J. Stryjzyk). Kraków: Wydawnictwo UJ.
  9. Bourdieu P., Boltanski L. (1976). „La production de l’idéologie dominante”, Actes de la Recherche en Sciences Sociales, t. 2, nr 2-3, s. 3-73.
  10. Bourdieu P., Wacquant L.J.D. (2001).„NeoLiberal NewSpeak: Notes on the new planetary vulgate”, Radical Philosophy, t. 105, s. 2-5.
  11. Bristow G. (2005). „Everyone’s a ‘winner’: Problematising the discourse of regional competitiveness”, Journal of Economic Geography, t. 5, nr 3, s. 285-304.
  12. Buchowski M. (2008). „Widmo orientalizmu w Europie”, Recykling Idei, t. 10, s. 98-107.
  13. Czyżewski M. (2013). „Teorie dyskursu i dyskursy teorii”, Kultura i Społeczeństwo, t. 2, s. 3-25.
  14. Dezalay Y., Garth B.G. (2008). „Law, lawyers, and empire: From the foreign policy establishment to technical legal hegemony”, w: M. Grossberg, C. Tomlins (red.), The Cambridge History of Law in America. Cambridge: Cambridge University Press.
  15. Drahokoupil J. (2009). Globalization and the State in Central and Eastern Europe: The Politics of Foreign Direct Investment. London: Routledge.
  16. Duszak A., Fairclough N. (red.). (2008). Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
  17. Dyson J. (1997). Against the Odds: An Autobiography. London: Orion Business Books.
  18. Fairclough N. (2006). Language and Globalization. New York: Routledge.
  19. Foucault M. (1993). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia (przekł. T. Komendant). Warszawa: Alatheia-Spacja.
  20. Galar R. (2005). „Adaptive versus managerial approach to S&T policy”,w: A. Kukliński, K. Pawłowski (red.), Europe – The Strategic Choices. Nowy Sącz: Wyższa Szkoła Biznesu – National-Louis University.
  21. Garnham N. (2001). „Information society theory as ideology: A critique”, Studies in Communication Sciences, t. 1, nr 1, s. 129-166.
  22. Gąsior-Niemiec A. (2008). „Nowy regionalizm w Europie. Zarys problematyki”, w: P. Jakubowska, A. Kukliński, P. Żuber (red.), Problematyka przyszłości regionów. W poszukiwaniu nowego paradygmatu. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
  23. Godin B. (2006).„The knowledge-based economy: Conceptual framework or buzzword?”, The Journal of Technology Transfer, t. 31, nr 1, s. 17–30.
  24. Gordon R.J. (2000). „Does the ‚New Economy’ measure up to the great inventions of the past?”, Journal of Economic Perspectives, t. 14, nr 4, s. 49-74.
  25. Horolets A. (red.) (2008). Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
  26. Jacyno M. (2007). Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
  27. Jessop B. (2005). „Cultural political economy, the knowledge-based economy, and the state”, w: A. Barry, D. Slater (red.), The Technological Economy. London: Routledge.
  28. Lovering J. (1999). „Theory led by policy: The inadequacies of the ‘New Regionalism’ (illustrated from the case of Wales)”, International Journal of Urban and Regional Research, t. 23, nr 2, s. 379-395.
  29. Lubinski C., Fear J., Pérez P.F. (red.) (2013). Family Multinationals: Entrepreneurship, Governance, and Pathways to Internationalization. London: Routledge.
  30. Mazzucato M. (2013). The Entrepreneurial State: Debunking Public vs. Private Sector Myths. London: Anthem Press.
  31. Mouffe C. (2008). Polityczność (przekł. J. Erbel). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  32. Nitzan J., Bichler S. (2009). Capital as Power: A Study of Order and Creorder. New York: Routledge.
  33. Nowak A. (2009). Ofiary, imperia i historycy. Studium przypadków (od XVIII do XXI wieku). Kraków: Arcana.
  34. Paine C. (2006). Who Killed the Electric Car? Culver City: Sony Pictures Home Entertainment.
  35. Pike C.G. (2001). Virtual Monopoly: Building an Intellectual Property Strategy for Creative Advantage: From Patents to Trademarks, from Copyrights to Design Rights. London: Nicholas Brealey Pub.
  36. Rodríguez-Pose A. (1999). „Innovation prone and innovation averse societies: Economic performance in Europe”, Growth and Change, t. 30, nr 1, s. 75-105.
  37. Rose N. (2001). „The politics of life itself ”, Theory, Culture & Society, t. 18, nr 6, s. 1-30.
  38. Rose N. (2008). „Psychology as a social science”, Subjectivity, t. 25, s. 446-462.
  39. Rose N., Miller P. (1992). „Political power beyond the state: Problematics of government”, British Journal of Sociology, t. 43, nr 2, s. 173-205.
  40. Savage M. (2009). „Against epochalism: An analysis of conceptions of change in British sociology”, Cultural Sociology, t. 3, nr 2, s. 217-238.
  41. Smil V. (2005). Creating the Twentieth Century Technical Innovations of 1867-1914 and Their Lasting Impact. Oxford: Oxford University Press.
  42. Valaskivi K. (2012). „Dimensions of innovationism:, w: P. Nynäs, M. Lassander, T. Utriainen (red.), Post-Secular Society. New Brunswick: Transaction Publishers.
  43. Villette M., Vuillermot C. (2009). From Predators to Icons: Exposing the Myth of the Business Hero. Ithaca: ILR Press.
  44. Wacquant L. (2012). „Three steps to a historical anthropology of actually existing neoliberalism”, Social Anthropology, t. 20, nr 1, s. 66-79.
  45. Wallerstein I.M. (1974). The Modern World-System. New York: Academic Press.
  46. Warczok T. (2013). „Dyskurs ucieleśniony, dyskurs skontekstualizowany. Podejście inspirowane teorią Pierre’a Bourdieu”, Przegląd Socjologii Jakościowej, t. 9, nr 1, s. 32-47.
  47. Wodak R. (2011). „Badania nad dyskursem – ważne pojęcia i terminy”, w: R.Wodak, M. Krzyżanowski (red.), Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
  48. Wodak R., Krzyżanowski M. (red.) (2011). Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.
  49. Zarycki T. (2014). Ideologies of Eastness in Central and Eastern Europe. London: Routledge.

SUGEROWANE CYTOWANIE / SUGGESTED CITATION

Zarycki T. (2014), Innowacjonizm jako legitymizacja. Dyskursy innowacji, gospodarki opartej na wiedzy, społeczeństwa informacyjnego i pokrewne w perspektywie krytycznej, Zarządzanie Publiczne nr 1 (27), s. 20-34.
 

 

 

Back to Top

© Kwartalnik ZARZĄDZANIE PUBLICZNE 2025